Mısır’ın Gazze’yi yeniden inşa planının detayları

Mısır, ABD’nin Gazze’yi işgal ve Gazzelileri yerinden etme planına karşı Gazze Şeridi için kapsamlı bir yeniden inşa planı geliştirdi. Plan, Filistinliler tarafından yönetilen yakın ve uzun vadeli yeniden inşa çabalarına odaklanıyor.

Temel altyapının onarılmasına, insani ihtiyaçların karşılanmasına ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasına odaklanan plana göre Gazze Şeridi’ni akıllı şehre dönüştürmek en önemli adım olarak görülüyor.

Plan, aşağıdakiler aracılığıyla şeridi yeşil bir şehre dönüştürmeyi amaçlıyor:

• Yenilenebilir enerji ve modern teknolojiyi kullanan akıllı binalar inşa etmek;
• Uzun vadeli istihdam yaratabilen, sanayi, tarım ve teknolojiyi geliştirebilen sürdürülebilir bir ekonomi sağlamak;
• Filistin toplumunda sürdürülebilir kalkınmayı sağlayacak kültürel ve eğitimsel bir rönesans gerçekleştirmek.

Gazze, farklı karakter ve işleve sahip beş ana sektöre ayrılacak

Plana göre her biri farklı bir temada beş sektör üzere inşa çalışmaları planlanacak:

1. Sektör: Lojistik Merkezi için Rafah.
2. Sektör : Han Yunus Bilim ve Bilgi Merkezi.
3. Sektör: Al-Salam Merkezi için Deir Al-Balah.

4. Sektör: Hükümet Karargahı için Gazze.
5. Sektör: Kuzey Gazze Kültür Merkezi.

Gazze’nin kentsel planlaması

Mısır planında yer alan şehir planlamasına göre Gazze altı temel bölgeye ayrılacak.

Mesken bölgeleri:

• Düşük yoğunluklu: Geniş yeşil alanlara sahip villalar ve müstakil konutlar;
• Orta yoğunluklu: Konut kapasitesi ile açık alanları dengeleyen orta yükseklikteki binalar;
• Yüksek yoğunluklu: Ticari ve toplu taşıma merkezlerinin yakınındaki yüksek katlı binalar.

Ticari ve karma kullanımlı alanlar:

• Konut ve ticari alanları birleştiren entegre bölgeler;
• Seyahatleri en aza indirmek ve arazi kısıtlamalarını gidermek için bu alanlar arasında ofisler ve kamu hizmetleri yer alacak.

Hizmet ve geliştirme koridorları:

• Bölgede hükümet ve idari merkezler ile okul, hastane, kültür merkezi gibi eğitim tesisleri yer alacak;
• Bölgeye ve komşu bölgelere hizmet vermek üzere bölgesel hizmetler merkezi, bölgenin dış kesimlerinde yer alacaktır;
• Bu bölgesel hizmetler arasında büyük ticari merkezler, kamu kurumları ve ulaşım altyapısı yer alacak.

Rekreasyon ve turizm bölgeleri:

• Bölgede Akdeniz kıyısına yakın tatil köyleri, parklar, plajlar ve dinlenme tesisleri yer alacak;
• Yerel turizmi ve dinlenmeyi teşvik etmek amacıyla tasarlanmıştır.

Ortadaki yeşil eksen:

• Bölgede bahçeler, yeşil alanlar, yürüyüş ve bisiklet yolları yer alacak.

Tarım ve sanayi bölgeleri:

• Kentin dış kesimlerinde, küçük köyler de dahil olmak üzere, kendi kendine yeterliliği destekleyecek tarım alanları;
• El sanatları ve gıda işleme ve hafif imalat gibi tarımsal endüstriler istihdam yaratır.

Beş yıllık plan

Filistin Yönetimi, Dünya Bankası ve çeşitli uluslararası örgütlerden alınan bilgilere dayanarak, veriler incelendi ve analiz edilerek önümüzdeki beş yıl içinde Gazze’nin yeniden inşası için yapılandırılmış bir yol haritası oluşturuldu. Yaklaşık üç milyon kişiyi barındıracak.

Bu işlem aşağıdaki aşamalara göre gerçekleştirilecektir.

Erken Kurtarma (altı ay, 3 milyar dolar):

• Selahaddin (Merkez) aksında enkaz temizliği ve geçici konut hazırlıkları;
• Selahaddin ekseninin yeniden inşa çalışmaları için bağlantı ekseni olarak hazırlanması;
• 1,2 milyon kişi için 200 bin adet geçici konut inşa edilmesi;
• Merkez eksene paralel tüm alanlardan kıyıya doğru moloz kaldırma ve ayıklama çalışmalarına başlanması;
• 360.000 kişiye ait 60.000 kısmen hasarlı evin onarılması;
• Kendi kendine yardım rehabilitasyonu için sosyal koruma programı ve yumuşak kredi şemasının uygulanması.

Yeniden Yapılanma Aşaması 1 (iki yıl, 20 milyar dolar):

• Moloz kaldırma ve ayırma işlemlerinin tamamlanarak kıyı alanı çöplüğünde kullanılması;
• Birinci aşama için gerekli altyapı ve şebekelerin kurulması;
• 200.000 konut inşa edilmesi ve 1,6 milyon nüfusa ev sahipliği yapacak 60.000 konutun restore edilmesi;
• Birinci aşama için temel hizmet binalarının inşa edilmesi;
• 20.000 feddanlık arazinin geri kazanılması;
• Kendi kendine yardım rehabilitasyonu için sosyal koruma programlarının ve yumuşak kredi planlarının sürdürülmesi.

Yeniden Yapılanma Aşaması 2 (2,5 yıl, 30 milyar dolar):

• İkinci aşama için gerekli altyapı ve şebekelerin kurulması;
• 1,2 milyon nüfusa 200 bin konut inşa edilerek, 2,75 milyon nüfusa toplam 460 bin konut sağlanması;
• İkinci aşama için temel hizmet binalarının inşa edilmesi;
• 600 Feddanlık sanayi bölgesinin ilk etabının kurulması;
• Balıkçılık ve ticaret limanlarının inşası;
• Sahil şeridi gelişiminin ilk etabı olan Corniche Yolu’nun 10 km’lik kısmının inşası;
• Gazze Havaalanı’nın inşası.

Genel plan:

• Beş yıllık planın 2030 yılına kadar tamamlanması ve toplam maliyetinin 53 milyar dolar olması hedefleniyor;
• Yaklaşık 35 kişilik bir feddan yoğunluğuna sahip, üç milyonluk bir Filistinli nüfusun barındırılması hedefleniyor;
• Planın sektörlere göre aşağıdaki şekilde dağıtılarak 500.000 kişilik istihdam yaratması bekleniyor:
  • Konut: 80.000
  • Sanayi: 70.000
  • Turizm: 60.000
  • Hizmetler: 90.000
  • Tarım: 120.000
  • Balıkçılık: 80.000

Finansman ve uluslararası destek

Yeniden yapılanma planı için 53 milyar dolarlık finansmana ihtiyaç var ve bu finansman şu kaynaklardan karşılanacak:

• Birleşmiş Milletler, uluslararası finans kuruluşları, bağışçı ülkeler ve kalkınma bankaları;
• Yabancı doğrudan yatırım ve özel sektör ortaklıkları;
• Şeffaf ve verimli fon dağıtımını garanti altına almak için uluslararası olarak denetlenen bir güven fonu önerildi.

Mısır, Filistin Yönetimi ve BM ile işbirliği yaparak mali destek toplamak için Kahire’de üst düzey bir bakanlar konferansı düzenlemeyi planlıyor. Bu konferans bağışçı ülkeleri, uluslararası örgütleri ve özel sektör paydaşlarını bir araya getirecek.

“Hamas ve Kassam’sız bir Gazze”

Siyasi planlama kapsamında ön görülen çalışmada siyasi bir bileşen olarak Hamas ve Kassam yer almıyor. Siyasi planlama tamamen mevcut Filistin yönetimi üzerinden şekillendiriliyor.

Gazze Şeridi’ndeki savaş ve yarattığı insani felaket, Filistinlilerin İsrail ile birlikte bağımsız bir devlete sahip olma hakkını güvence altına alacak adil bir çözüme acil ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır.

Bölgenin istikrara kavuşturulması, iki devletli çözümün ilerletilmesi ve bir arada yaşamanın teşvik edilmesi için uluslararası hukuka uygun net bir siyasi çerçevenin oluşturulması şarttır.

A – İki Devletli Yol

• Plan, Filistin haklarını, onurunu ve iki devletli çözümü ön planda tutuyor; hem Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkını hem de İsrail’in güvenliğini güvence altına alıyor.
• Filistinli veya İsrailli olsun, sivilleri öldürmek kınanmalıdır ve Gazze’deki yıkım haklı gösterilemez. Filistinlilerin kalma hakkının sağlanması hayati önem taşımaktadır.
• Gazze Şeridi Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçasıdır ve onu Batı Şeria’dan ayırmak barışı baltalar. Filistin devletinin reddedilmesi daha fazla çatışmayı körükleyecektir.
• Gazze krizinin ele alınması Filistinlilerin kalma hakkına saygı göstermelidir. Zorla yerinden etme sadece gerginliği tırmandıracak ve çatışmayı yayacaktır.
• Uluslararası toplumun, iki devletli çözümü destekleyen ve yeni çatışmaları önleyen bir yönetim ve güvenlik düzenlemesiyle Gazze’nin yeniden inşası için bir araya gelmesi gerekiyor.

B – Ateşkesin Sürdürülmesi

• Küresel çabalar, ateşkesi sürdürme ve esirlerin serbest bırakılmasını sağlama konusunda Mısır, Katar ve ABD’yi desteklemelidir.
• Ateşkesin çökmesi insani koşulların daha da kötüleşmesine ve yeniden yapılanmanın gecikmesine yol açacaktır.

C – Yeniden Yapılanma Sırasında Gazze Şeridi’nin Yönetimi

• Filistin yönetiminin, yeniden yapılanmasının ve 1967 sınırlarına dayalı bitişik bir devletin sağlanması için kademeli bir yaklaşıma ihtiyaç vardır.
• İlk iyileştirme çabaları Filistinlilerin mülkiyetine saygı göstermeli ve Gazze’yi Filistin topraklarının bir parçası olarak tanıyan uluslararası kararlara uymalıdır.
• Filistin Yönetimi, tam yönetime hazırlık amacıyla kurumlarını güçlendirmelidir.
• Filistin hükümeti, yaklaşan aşamaya yönelik hazırlıkların bir parçası olarak, altı aylık bir geçiş dönemi boyunca Gazze Şeridi’nin işlerini yönetmek üzere bir Gazze Yönetim Komitesi kurmaya karar verdi. Bu komite bağımsız olacak, teknokratlardan ve tarafsız figürlerden oluşacak ve Filistin hükümetinin şemsiyesi altında faaliyet gösterecek. Birincil amacı, Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’ne tamamen geri dönmesini sağlamak ve geçiş döneminde yönetimi kolaylaştırmaktır.
• Uluslararası toplumun artık bu çabaları desteklemesi ve teşvik etmesi, idari komitenin başarısını garanti altına almalı ve geçiş aşamasını etkin bir şekilde yönetmesini sağlamalıdır.

D – Gazze’nin Güvenliği ve Yönetimi

• Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’nde yönetime geri dönmesini kolaylaştırmak için Mısır ve Ürdün, Filistin polis güçlerini konuşlandırmaya hazırlık amacıyla aktif olarak eğitiyor. Bu çaba, kanun ve düzeni sağlamak ve yeniden yapılanma ve yönetim için gerekli güvenliği sağlamak açısından hayati önem taşıyor.
• Bu girişimin başarısı uluslararası ve bölgesel ortaklardan geniş çaplı siyasi ve mali destek sağlanmasına bağlıdır.
• BM Güvenlik Konseyi’nin alacağı bir kararla, güvenliği artırmak ve devlet inşasına yardımcı olmak amacıyla Filistin topraklarında uluslararası bir varlık oluşturulabilir.
• Silahlı gruplar sorunu ancak Filistinlilerin haklarının iadesini öngören güvenilir bir siyasi süreçle çözülebilir.