Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR), bu yılın başında İsrail’in Akdeniz kıyısındaki Tamar doğalgaz sahasının %10 hissesini İsrailli iş insanı Aaron Frenkel’den satın aldı. Bu stratejik hamle, SOCAR’ın İsrail enerji sektöründeki varlığını artırma hedefi doğrultusunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Tamar doğalgaz sahası, 2009 yılında keşfedilmiş olup İsrail’in en büyük ikinci doğal gaz rezervuarı konumunda bulunuyor. 2013 yılında üretime başlayan saha, Akdeniz’de Hayfa’nın yaklaşık 90 kilometre batısında yer alıyor ve yaklaşık 10 trilyon kübik feet (TCF) doğal gaz rezervine sahip.
Azerbaycan’ın milli petrol ve doğalgaz şirketi olan SOCAR, daha önce İsrail’in enerji sektörüne petrol ihracatı yoluyla katkı sağlarken, bu yeni anlaşma ile İsrail’in doğalgaz üretiminde doğrudan bir aktör haline gelmiş olacak. Azerbaycan, İsrail için önemli bir petrol tedarikçisi konumundayken, bu ortaklık sayesinde doğalgaz alanında da iki ülke arasındaki iş birliğinin güçlenmesi bekleniyor.
Doğalgaz arama anlaşması imzalayacaklar
SOCAR, İngiliz enerji şirketi British Petroleum (BP) ve Yitzhak Tshuva’nın NewMed Energy ile birlikte İsrail’in kuzeybatısında yer alan Ekonomik Bölge’deki Blok I’de (Tamar Gaz Sahası) gaz arama çalışmaları yapacak bir konsorsiyumun ortağı olarak İsrail Enerji ve Altyapı Bakanlığı ile iki hafta içinde bir iş planı imzalayacak. Gerçekleştirilecek olan imza törenine, Azerbaycan hükümetinden üst düzey bir yetkili de katılacak.
Bu hamle, İsrailli iş adamı Aaron Frenkel’in bu yılın başlarında SOCAR’a Tamar gaz sahasındaki %10 hissesinin yarısını satmasıyla başlayan büyük anlaşmanın ardından geliyor. SOCAR’ın Azerbaycan dışında gerçekleştireceği ilk sondaj operasyonu olma özelliğini taşıyor. Başlangıçta daha erken hayata geçirilmesi planlanan proje, ancak bölgedeki savaş ve güvenlik koşullarındaki istikrarsızlık nedeniyle ertelenmişti.
SOCAR’ın bölgedeki iki önemli faaliyet alanı İsrail ve Türkiye
SOCAR’ın İsrail’in ekonomik sularındaki gaz arama faaliyetleri, bölge için önemli jeopolitik sonuçlara neden olacak. SOCAR, Türkiye ve İsrail için stratejik bir enerji tedarikçisi konumunda. Türkiye’de son 17 yılda 18,5 milyar dolarlık yatırım yapan ve 10.000’den fazla çalışan istihdam eden SOCAR, ülkedeki en büyük yabancı yatırımcı olarak görünüyor.
Azerbaycan ayrıca İsrail için de önemli bir enerji tedarikçisi. 2024 yılında petrol ihracatından 14,4 milyar dolar gelir elde eden Bakü’nün en büyük altıncı pazarı İsrail oldu. Türkiye’nin İsrail’e uyguladığı ticaret ambargosuna rağmen, Cumhurbaşkanı Erdoğan yönetimi, SOCAR’ın petrol arzını durdurmadı. Bunun nedeni ise Ankara’nın SOCAR’a olan enerji bağımlılığı, uluslararası ilişkiler ve Azerbaycan ile ilişkileri bozmak istememesi olarak değerlendiriliyor.
SOCAR’ın bölgedeki varlığı artıyor
SOCAR’ın İsrail Enerji Bakanlığı ile yaptığı anlaşmanın jeopolitik boyutları da önem arz ediyor. Blok I, İsrail’in Lübnan ve Kıbrıs ile deniz sınırlarında yer alıyor. Ülkemiz Kıbrıs Güney Rum Yönetimi’ni ve ekonomik deniz sınırlarını tanımayıp sadece Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni (KKTC) tanıdığı için İsrail ile Türkiye’nin denizlerdeki alan hakimiyeti tartışmalı sonuçlar doğuruyor. Ancak, SOCAR’ın bu bölgedeki varlığı arttıkça, Türkiye’nin bu projeye karşı çıkması zorlaşabilir.
SOCAR, İsrail gazını Mersin’den Avrupa’ya satmak istiyor
SOCAR’ın NewMed ve BP ile Blok I’de gaz arama konsorsiyumuna katılmasının stratejik bir önemi daha var. Azerbaycan, Türkiye’nin güneydoğusundaki Mersin’e gaz taşımayı ve çıkarılacak gazı buradan Avrupa ülkelerine ulaştırmayı hedefliyor. Türkiye’de hali hazırda faaliyette olan bir boru hattı sayesinde bu planın hayata geçirilmesi zor görünmüyor.
Yorum Yap